Multipl skleroz, beyinde ve medulla spn. de yaygın olarak fibrotik dejenerasyonların gelişim
gösterdiği otoimmün bir deformasyondur. Beyinde ve omuriliği tutmakta olan sinir sistemlerindeki sinir klıflarının deformitesi sonucunda meydana gelir. Bağışıklık sistemi, bu oluşum seyri başladığında derhal sinir hücrelerinin yakın bölgelerinde bulunan, eletriksel uyarıların hızını artırarak iletimini sağlayan myelin kılıfı vücuda yabancı bir oluşum olarak algılar ve bu durumda tüm sistemi kullanarak myelin kılıfı yok etmeye çalışır. Bu şekilde meydana gelen zincirleme oluşumda vücut kendi kendine zarar vermiş olur. Miyelinin yok olmasıyla veya hasar görmesiyle sinirlerin beyin bölgesine giden veya beyin bölgesinden gelen elektrik uyarılarını iletebilme fonksiyonları aksamaya başlar ve bu durum çeşitli Multipl sklero/ MS belirtilerini meydana getirir. Mevcut durumdan etkilenme gösteren bölgeye göre farklı semptomlar ortaya çıkar. Meydana gelen ilk belirtiler 20 ila 40 yaşlarında kendini gösterir. Klinik süreç akut/ birdenbire başlar, alevlenmeler ve düzelme fonksiyonlarının kazanılmaya çalışılmasıyla uzun yıllar sürer. Tekrarlayıcı niteliğe sahip ataklar, yavaş yavaş ilerleyen nörolojik fonksiyon deformitelerini tetikler böylece bireylerin yaşam kaliteleri bu durumdan etkilenir. Bazı durumlarda bireyden bireye farklılık gösterse de hastalar yatağa bağımlı hâle gelebilirler.
Multipl Skleroz Etyolojisi
MS yani Multipl skleroz hastalığının nedeni henüz kesin olarak bilinmemektedir. Bir takım viral enfeksiyonların neden olabileceği düşünüldüğü gibi, immünolojik faktörler ve genetik fyapı yatkınlıklarının da multipl sklerozun nedeni olabileceği düşünülmektedir.
Multipl Skleroz Belirtileri ve Bulguları
- Bulanık görme durumunlarının meydana gelmesi
- Zaman zaman bireylerde çift görme gözlemlenmesi
- Bazı bireylerde tek taraflı görme kayıplarının yaşanması
- Nistagmus oluşumunun gözlemlenmesi (Göz bebeklerinin istemsizce hareket etmesi),
- Hareket ve koordinasyon deformasyınlarına bağlı ataksiler yaşanması,
- Vertigo (Baş dönmesi) oluşumlarının gözlemlenmesi
- Kimi bireylerde konuşma deformasyonlarının yaşanması (Dizartri),
- Çeşitli kaslarda kısmi/ genel güçsüzlüklerin baş göstermesi
- Kimi durumlarda paralizi (felç) tablosuile karşılaşılması
- Kollarda ve bacaklarda paresteziler (uyuşmalar) meydana gelmesi
- Kollarda ve bacaklarda zaman zaman meydana gelen karıncalanma hissi gözlemlenmesi
- Tek elde ya da çift elde titremelerin meydana gelmesi
- Sendelenmelerin meydana gelmesi
- Denge kayıplarının yaşanması,
- İdrar kaçırmaların yaşanması (inkontinans)
- Kimi bireylerde idrar yapamamanın gözlemlenmesi
- Babinski bulgusunun meydana gelmesi ( Ayak tabanlarının herhangi bir cisimle çizilmesiyle baş parmaklarda yukarı doğru açılma görülmesi ).
- Meydana gelen belirtiler ve bulgulardan oluşan bu tablo birkaç gün ila birkaç hafta arasında devam edebilir. Bu süreç sonunda belirtiler ve bulgular kendiliğinden kısmen veya tamamen iyileşme gösterebilir.
- Mevcut hastalık, bireyden bireye değişmekle birlikte genelde iki yılda bir alevlenme gösterir.
Multipl Skleroz Tanı Yöntemleri
- Hastanın anemnezi alınır,
- Aile öyküsü dinlenilir
- Klinik değerlendirmeler yapılır
- Nörolojik muayene yapılır
- Tanı aşamasında yapılan fiziksel muayene oldukça önemlidir.
- Kesin tanı koyulabilmesi için immünolojik laboratuvar tetkikleri, lomber ponksiyonla BOS analizleri, manyetik rezonans (MR) incelemesi gerekmektedir.
- Manyetik rezonans görüntülemesinde yapılan incelemerde beyin beyaz cevherinde ve medulla spinaliste yaygın lezyonlar görülür.
Multipl Skleroz Tedavisi
Multiple sklerozun henüz etkin bir tedavisi mevcut değildir. Fakat hastaların diğer bireylerden bağımsız hareket edebilmeleri, günlük yaşamda yaşamsal fonksiyonlarını rahat yerine getirebilmeleri ve üretken olmalarını sağlamak için mevcut semptomlara yönelik destek tedavi uygulanmaktadır. Gerekli durumlarda ilaç tedavisi uygulanabildiği gibi yaşam kalitelerinin düşmemesi adına fizyoterapi desteği almaları da sağlanır. Tüm bu süreçte bireylerin tam bir iyilik hallerini koruyabilmeleri için aynı zamanda psikoterapi ve danışmanlık almaları da sağlanmalıdır. Hasta yakınlarına hastalara doğru yaklaşım sağlayabilmeleri için gerekli (fizyolojik/ psikolojik) eğitimler verilmelidir.
NOT: İçerik bilgi amaçlı olup yalnızca bu bilgilere bakılarak kesinlikle teşhis ve tedavi uygulanmamalıdır.
