Omurga (Columna vertebralis), 33 omurun / vertebranın üst üste dizilimi ve birbirine 
bağlanması ile meydana gelen bir sütundur. Vertebraların arasında ise vertebraları birbirine bağlamakta olan diskler bulunmaktadır. Bunlara, intervertebral disk denilmektedir. Bu diskler, omurların arasında yastık vazifesi yaparlar. Disklerde meydana gelen dejeneratif değişiklikler ya da sıklıkla ani oluşan bir travma disklerin yırtılmasına ya da vertebra aralarından kaymasına neden olmaktadır. Disk hasarları, vertebraların herhangi bir seviyesinde oloşum gösterebilmektedir. Bu duruma, disk hernisi (fıtığı) denilmektedir. Disk hernileri boyun bölgelerinde ve bel bölgelerinde boyun fıtığı (Cervikal Herniler) ve bel fıtığı (Lumbosakral Herniler) şeklinde görülmektedir.
Disk Hernileri Etyolojisi
- Ani oluşan düşmeler
- Kayma travmaları
- Ani ve şiddetli meydana gelen travmalar
- Aniden ve sert şekilde yapılan , kontrolsüz hareketler
- Ağır materyallerin yanlış pozisyonda kaldırılması
- Fiziki güç isteyen ağır işler yapılması
- Bel bölgesini zorlayıcı günlük hayattaki küçük ancak uzun süre tekrarlayan travmalar
- Yaş almalara bağlı disklerde oluşabilen birtakım yapısal bozuklukların meydana gelmesi
- Kaslarda zayıflamaların oluşması ve obesite, disk hernilerinin gelişmesi
Boyun Fıtığı / Cervikal Herni
Boyun, insan vücudunun en kompleks eklem yapısı ve omurgaların en hareketli parçası olup karotis ve vertebral arterleri, omurilikleri ve spinal sinirleri korur.
Boyun Fıtığı / Cervikal Hernisi Belirtileri ve Bulguları
- Bireylerde, fıtık oluşumunun baş gösterdiği boyun omurundan çıkan sinir köklerinin dağıldığı bölgelerde ağrı ve sertlik meydana gelir. Boyundan başlayan ağrılar; kol, ön kol ve parmak uçlarına kadar ilerleme kaydeder.
- Boyun bölgesinden kol bölgesine ve ellere yayılmakta olan uyuşukluk, kollarda kuvvetsizlik ve adale atrofisi oluşumları gözlemlenir.
- Boyun omurlarında ve omur çevrelerinde hassasiyet vardır.
- Reflekslerde azalmalar veya kaybolmalar meydana gelebilir.
- Motor deformasyonları ve duyu bozuklukları meydana gelir.
Boyun Fıtığı / Cervikal Hernisi Tanı Yöntemleri
- Klinik değerlendirmeler yapılır.
- Nörolojik muayene yapılır
- Çift yönlü servikal omur grafileri istemi gerçekleştirilir
- EMG istenir ve konrolleri yapılır
- Miyelografi istenir ve gerekli incelemeler yapılır
- Kesin tanı ise Bilgisayarlı Tomografi ve MR çekimlerinin sonuçlarına göre konulur.
Boyun Fıtığı / Cervikal Hernisi Tedavisi
Öncelikli olarak tıbbi tedavi uygulaması yapılmalıdır. Tıbbi tedavilere cevap vermeyen kalıcı ağrılarda, total ya da kısmi omurilik zedelenmeleri gerçekleşmişse, ilerleyici ya da akut belirgin kuvvet kayıpları oluşumu durumlarında cerrahi tedavi uygulamasına gidilmelidir.
Bel Fıtıkları / Lumbosakral Herniler
Fıtık oluşumlarının % 90’ı bel bölgesinde görülmektedir. Bunun temel nedeni, bel bölgesindeki disklerin travmalara diğer bölgelere göre daha sık maruz kalmasıdır. Lumbal disk hernilerinin oluşumu sıklıkla L4 / L5 ve L5 / S1 seviyelerinde görülmektedir. Bu oluşumlara bağlı olarak da L5 ya da S1 köklerinde bası meydana gelmektedir.
Bel Fıtığı / Lumbosakral Herniler Belirtileri ve Bulguları
- Bireylerde, şiddetli bel ağrıları meydana gelir. Bu ağrılar kalçalara ve bacaklara doğru yayılım gösterebilir. Ağrıların dağılımı, etkilenen omur aralıklarına göre değişiklik göstermektedir. Ağrılar, öksürmeler, hapşırmalar ve yapılan zorlayıcı hareketlerle şiddetlenebilmektedir.
- Bel fıtığı şikayetlerinde genel olarak bireylerde hareket kısıtlılıkları görülmektedir.
- Bacaklarda uyuşmalar, duyularda kayıplar oluşmaktadır.
- Tek bacakta ya da her iki bacakta ileri kuvvetsizlikler ve bazen ise atrofi gözlemlenir.
- Bel bölgesinde ve sırt bölgelerinde belirgin spazmlar oluşur.
- Ağrılar ve kasılmalar sonucu bireylerin vücudunda duruş bozukluları meydana gelebilir.
- Bireyler günlük yaşamda ayakta durmalarda ve yürümelerde zorluk çekebilir.
- Muayenelerde kas hassasiyetleri meydana gelir.
- Hastaların reflekslerinde azalmalar ya da kaybolmalar meydana gelebildiği gibi hafif başlangıç gösterip zaman içerisinde artışlar da yaşayabilirler.
- Motor bozuklukları ve duyu deformasyonları yaşanabilir.
Bel Fıtığı / Lumbosakral Herniler Tanı Yöntemleri
- Klinik değerlendirmeler yapılır.
- Nörolojik muayene yapılır
- Çift yönlü servikal omur grafileri istemi gerçekleştirilir
- EMG istenir ve konrolleri yapılır
- Miyelografi istenir ve gerekli incelemeler yapılır
- Kesin tanı ise Bilgisayarlı Tomografi ve MR çekimlerinin sonuçlarına göre konulur.
Bel Fıtığı / Lumbosakral Herniler Tedavisi
Bel Fıtığı / Lumbosakral Herniler görülen hastalara, öncelikli olarak bireyleri destekleyen, koruyan fizik tedavi uygulamasına gidilir. Destekleyici ve koruyucu tedavilerde, hastalar mümkün olduğunca stabilize durumda tutulmalıdır. Hastalara ortopedik veya sert, (gömülme gerçekleştirmeyen) yataklarda yatak istirahati önerilmelidir. Ağır kaldırmalar, ani ve sert hareketler mümkün olduğunca hastaya yasaklanmalıdır. Bel Fıtığı / Lumbosakral Herniler fizik tedavisi hakkında hasta eğitimi sağlanmalı ve hasta yakınlarında detaylı bilgi verilmelidir. Tıbbi tedavilere cevap vermeyen kalıcı ağrılarda, total ya da kısmi omurilik zedelenmeleri gerçekleşmişse, ilerleyici ya da akut belirgin kuvvet kayıpları oluşumu durumlarında cerrahi tedavi uygulamasına gidilmelidir.
NOT: İçerik bilgi amaçlı olup yalnızca bu bilgilere bakılarak kesinlikle teşhis ve tedavi uygulanmamalıdır.
