ARA; A grubu beta hemolitik streptokoklara bağlı gelişerek meydana gelen ve sıklıkla üst solunum yollarında çeşitli enfeksiyonların oluşumlarından sonra ortaya çıkan, kalbi, eklem bölgelerini, deriyi ve merkezi sinir sistemlerini tutan/ tutulum yapan inflamatuvar bir hastalıktır. Genellikle 5 ila 18 yaş grubu arasında görülmekle birlikte cinsiyet ayrımı gözetmeksizin kadın ve erkeklerde meydana gelme oranı hemen hemen eşit seviyededir.
Akut Romatizmal Ateş Belirtileri ve Bulguları
- Meydana gelen/ gelecek olan ilk belirtiler ateş, soluk beniz, iştah azalması ve yemek yeme isteğinde azalmalar, kronik/ kronikleşmiş hâlsizlik ve karın bölgesinde gözlemlenen ağrıdır.
- Tekrarlayan ya da akut olarak kendini gösteren burun kanamaları
- Diz kapağı, ayak bileği, dirsek bölgesi, el bileği ve kalça gibi büyük eklemi tutan gezici poliartirit meydana gelmesi
- Tutulan eklemlerde sıcak, kırmızılaşmış, duyarlılığı yüksek ve ödemli oluşumların meydana gelmesi
- Deri altlarında kendini gösteren sert ve ağrısız nodüllerin oluşması
- Eritema marjinatum (maküler, çevresi koyu pembe, orta kısmı soluk, kaşıntı oluşturmayan deri lezyonları) meydana gelmesi ve vücudun çeşitli yerlerinde gözlemlenmesi
- Ekstremitelerde, gövdede ve yüz bölgesindeki kaslarda amaçsız hareketlerin oluşması (korea)
- Aritmi gözlemlenmesi ve ekstrasistollerin meydana gelmesi
- Dinlemekle duyulacak olan üfürüm ve EKG’de uzamış PR aralıklarının gözlemlenmesi
Akut Romatizmal Ateş Tanısı
Hastalığın tanısı çeşitli tetkikler ve incelemelerle konulmaktadır. Öncelikle bireylerin anamnezleri alınır, belirti ve bulguları incelenir. Hastada gözlemlenene belirtiler doğrultusunda akut romatizmal ateşten şüphelenilirse ASO, CRP ve sedimentasyon incelemeleri yapılabilir. Bu incelemeler yapıldıktan sonra hastanın akciğer grafisi ve EKG çekimi istenilerek bazı bulgular incelenir. Tanı aşamasının ilerleyen sürecinde ise sırasıyla ekokardiografi, fizik muayene ve hasta öyküleri alınır. Akut belirti ve bulgulara yönelik çeşitli bakımlar uygulanırken uzman hekimin istemine göre de gerek duyulduğunda ilaç tedavisi ve yatak istirahati de uygulanmalıdır.
Ara Minör Kriterleri
Ateş, artralji, geçirilmiş akut romatizmal ateşi veya romatizmal kalp hastalıkları, akut faz reaktanlarının yükselmesi ve EKG’de PR süresinde uzamaların gözlemlenmesidir. Süreç için bu maddelerin klinik değerleri oldukça önemlidir.
- Ateş; Hastalığın erken döneminde hastaların % 53’lük kısmında görülmektedir.
- Artralji; Eklemlerde başka bir bulgu meydana gelmeden çeşitli ağrı hissedilmesidir. Minör kriterler arasında önemli yeri vardır.
- Geçirilmiş ARA ya da romatizmal kalp hastalıkları öyküsü de minör kriterler arasında sayılabilir
- Akut faz reaktanlarının yükselme göstermesi.( Sedimantasyonun, C-reaktif proteinin , lökositozun) Akut infeksiyonu göstermekte olan laboratuar / klinik testleri spesifik olmamakla birlikte önemlidir
- EKG incelemelerinde PR süresinde uzamalar gözlemlenir (1. derece AV-blok)
Akut Romatizmal Ateş Tedavisi
ARA tedavisi streptokok infeksiyonu tedavisi, anti-inflamatuvar tedavisi ve destek tedavi olmak üzere üç sınıfta değerlendirilebilir ve bu doğrultularda yürütülebilir. Ayrıca rehabilitenin de tedavinin parçası olduğu unutulmamalıdır. Bu süreçteki temel amaçlar;
- A grubu streptokok infeksiyonlarının tanınması ve uygun müdahale ile ilk romatizmal ateş atağının önlenmesinin sağlanmasıdır. Bunun için tek doz uzun etkili İM uygulama ile benzathine penicillin G önerilmektedir.
- ARA yinelemelerinin ve ataklarının önlenmesidir. Tekrarların önlenmesi için ise, İM uygulama ile benzathine penicillin G 3ila 4 haftada bir uygulanmalıdır
- Romatizmal kapak deformasyonları gelişen bireylere, infektif endokardit risklerini önlemek için diş ve cerrahi girişimlerin öncesinde kısa süreli de olsa uygun dozda antibiyotik profilaksisi uygulaması yapılmalıdır.
- Ayrıca tedavi sürecinde hastaların yaşam kalitelerini yenden kazanabilmeleri için doğru rehabilasyonun uygulanması gerekmektedir.
